PIERWSI KOMENDANCI KOMISARIATU SG BRZEŹNO

W 1926 r. Komisariat Straży Celnej Brzeźno obejmował placówki w miejscowościach : Wierzchocina, Brzozowo, Łąkie, Gliśno. Jego kierownikiem w okresie 1922 /1923 r. był kom. Straży Celnej Sibiński, a w latach 1923- 1928 funkcję tę pełnił kom. Antoni Wieman . Na mocy rozkazu organizacyjnego 3/01.08.1928 r. siedzibą nowego Komisariatu Straży Granicznej została Prądzona. Kierownikiem tego komisariatu w/g rozkazu 30/20.06.1928 r. został Stefan Filipowicz ,który uprzednio mianowany został 01.lub 06. 07.1928 r. aspirantem Straży Granicznej. W 1929 r. komisariat objął kom. Mieczysław Wygrzywalski, który do Prądzony przybył z wywiadu ISG Nr 8 ( Nakło ), według opinii przełożonych nie sprawdzał się na poprzednim stanowisku. Asp. Stefan Filipowicz przeszedł do Komisariatu SG Gdynia ( ?). Ponieważ w Prądzonie nie było pomieszczeń zapewniających należytego funkcjonowania komisariatu, dlatego zdecydowano się pozostając przy nazwie Prądzona ulokować komisariat w Brzeźnie. Wjego skład wchodziły placówki I linii Łąkie, Brzeźno, Brzozowo i Wierzchocina ( przyjęta od Podkomisariatu Dolne Ostrowite ) oraz Placówka II Linii Prądzona. Wcześniej komisariat ten przejął od Komisariatu Zielona Chocina Placówkę Upiłka ,którą zlikwidował a obsadę etatową przeniósł do Placówki II Linii Wierzchocina. Podkomisariat Dolne Ostrowite ( kier. 08.05.1928 r. st. przod. Maksymilian Zboralski po nim Masłowski Henryk ) miał siedzibę w m. Borzyszkowy. W skład podkomisariatu wchodziły placówki I linii : Prądzona, Wojsk, Gliśno ( przejęte od Komisariatu Prądzona ) , i Placówka II Linii Dolne Ostrowite ( 07.05.1928 r.). Na mocy rozkazu Nr 1 /27.02.1930 r. Komisariat Prądzona zmienił nazwę na Komisariat Brzeźno, ponadto utworzono Placówkę II Linii Brzeźno. Podkomisariat Dolne Ostrowite zmienił nazwę na Komisariat Borzyszkowy, jego kierownikiem został podkomisarz Kozakiewicz Stanisław. Postać kom. Kozakiewicza została przedstawiona w oddzielnym opracowaniu i z Komisariatem Kozakiewiczem Brzeźno nie miał nic wspólnego. Z tej krótkiej analizy wynika ,że pierwszym kierownikiem Komisariatu SG Brzeźno był komisarz Straży Granicznej Mieczysław Wygrzywalski. Pochodził z Galicji. Urodził się09.09.1881 r. Tendencja obsadzania galicjanami komisariatu Lipienice trwała do 1939 r. Wygrzywalski był absolwentem Cesarsko – Królewskiego Gimnazjum Męskiego w Sanoku ,gdzie zdał maturę. Jego kolegami szkolnymi byli : były prezydent Stryja Bolesław Emil Keim i nauczyciel oraz późniejszy znany bibliotekarz wrocławski Tadeusz Miekisz. Po maturze przebywał w Białej i Krakowie. Brał udział w działaniach wielkiej wojny podczas których dosłużył się stopnia porucznika c-k armii. Następnie z dniem 27.12.1918 r znalazł się w Wojsku Polskim. Otrzymał przydział do żandarmerii i z starszeństwem 01.06.1919 r. był już kapitanem. Walczył w wojnie o granicę, po demobilizacji został w latach 1923 i 1924 oficerem rezerwowy 19 pułku artylerii polowej z Nowejwilejki. Został przyjęty do Straży Celnej. Z racji stopnia wojskowego szybko został komisarzem. Jego pobyt w Brzeźnie był krótki co zaowocowało „bezkrólewiem” oficerów w Brzeźnie. Na szczęście sytuację skutecznie ratował etatowy pomocnik kierownika st. przod. Antoni Kozaczyk. Po opuszczeniu Brzeźna Wygrzywalski trafił m.in. do kwatermistrzostwa Inspektoratu Granicznego ( 1931 r.) po czym objął stanowisko kierownika Komisariatu SG Gdynia ( rozkaz z dn.01.02. 1932 r. ).W pozostałych latach nie zrobił kariery, wiadomo ,że był Zachodniomałopolskim Inspektoracie Okręgowym, zajmował tam m.in. stanowisko kierownika Komisariatu SG Ustroń. Z dniem 30 marca 1937 został przeniesiony w stan nieczynnya zgodnie z rozkazem nr 10 z dnia 25 października 1937 przeniesiony w stan spoczynku. W wyniku klęski 1939 r. przedostał się na Zachód, gdzie jako kapitan artylerii wstąpił do Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie. Niestety nie dana mu była walka frontowa jako oficer kawalerii przebywał w Stacji Zbornej Oficerów Rothsay . Obóz ten powstał we Francji a po jej klęsce przeniesiono go do Rothsay na wyspie Butle w Szkocji. Była to komórka organizacyjna przeznaczona dla oficerów bez przydziału oraz uznanych za winnych klęski wrześniowej oraz za nielojalnych wobec dowództwa PSZ. Jego oficjalna nazwa brzmiała Stacja Zborna Oficerów. Na wyspie były dwa obozy w Rothesay i Tignabruich . Przez obóz w Rothesay przeszło ok. 1500 oficerów, w tym ok. 20 generałów. Osadzeni oficerowie pobierali niższą gażę, kwaterowali prywatnie, ale mogli poruszać się wyłącznie za zezwoleniem komendanta garnizonu którym był gen. Dembiński. Istnienie ośrodka spotkało się z protestami Anglików i to na szczeblu parlamentarnym co spowodowało jego likwidację w 1942 r. a oficerów rozesłano na różne kursy, przeszkolenia i staże. Po wojnie pozostał na emigracji w Szkocji.

Andrzej Szutowicz

https://pl.wikipedia.org/wiki/Tadeusz_Mi%C4%99kisz

https://pl.wikipedia.org/wiki/Mieczys%C5%82aw_Wygrzywalski

https://pl.wikipedia.org/wiki/Stacje_Zborne_Oficer%C3%B3w_w_PSZ

Archiwum Straży Granicznej Obsada Personalna Oficerów PIO SG Czersk dn.12.11.1929

http://www.dws.org.pl/viewtopic.php?f=159&t=134092&start=125