CZEKA NA DĄB PAMIĘCI

Nie minął miesiąc gdy została uruchomiona zakładka dotycząca Straży Granicznej w Brzeźnie a już udało się wyjaśnić nierozstrzygniętą dotąd kwestię. Otóż od czasu gdy zaczęto przywracać pamięć o formacjach granicznych II RP na Gochach intuicja podpowiadała, że tabliczka pamięci w Kaplicy Katyńskiej Katedry Polowej WP dotyczyła byłego kierownika Komisariatu SG Borzyszkowy. Jednak wertowane źródła tego nie potwierdzały. Przez kilka lat wpis na stronie internetowej Katedry Polowej pozostawał suchy i lakoniczny:                                                                                         

7155. kpt. Stanisław KOZAKIEWICZ, ur. ,
miejsce urodzenia: nieznane,
zm. 1940, tzw. Ukraińska Lista Katyńska                                                                                       

Taka sytuacja trwała do 29.02.2016 r. kiedy to jak zawsze niezawodny internet problem rozstrzygnął. Dzisiaj znamy obszerne dane biograficzne i z całą pewnością można powiedzieć tak, „to on komisarz SG Borzyszkowy z lat 1930 – 1936”

Zdj.1 Kozakiewicz Stanisław

Biografia komisarza

Kozakiewicz Stanisław Julian. Urodził się 06.02.1891 w m. Tłumaczów w woj. Stanisławów; o jego rodzicach nic nie wiadomo. W 1911 r. zdał maturę w wyższej szkole realnej w Krakowie. W tym też roku rozpoczął przerwane wojną studia na wydziale lasowym (leśnym) Akademii Ziemiaństwa w Wiedniu. O jego udziale w walkach Wielkiej Wojny i w wojnie polsko-bolszewickiej nic konkretnego nie wiadomo prócz tego, że w WP służył od 05.06.1919 r., oraz to, że był ranny. Będąc inwalidą wojennym, został w 1921 r. zwolniony z wojska w stopniu kapitana piechoty 38 pułku piechoty. Uzyskał rentę inwalidzką III kategorii ważną do 31.08.1922 r. Pracował sześć lat w leśnictwie. W 1928 r., będąc w Wilnie, zgłosił 12 września swój akces wstąpienia do Straży Granicznej. Napisał podanie, które ze względu na chlubną przeszłość wojenną zostało stosunkowo szybko i pozytywnie rozpatrzone . 03.08.1929 r. odbył ćwiczenia wojskowe w 5 pułku strzelców podhalańskich w Przemyślu. Do Straży Granicznej został przyjęty 21.11.1929 r. ( r-z KSG NR 4/29 ) w stopniu podkomisarza. Służbę rozpoczął w Tczewie jako oficer wywiadu. Władał płynnie językiem niemieckim i francuskim Rozkazem przełożonych 13.02.1930 r. został skierowany do Inspektoratu Straży Granicznej Nr 7 w Chojnicach i z dniem 15.02.1930 r. został kierownikiem Komisariatu SG Borzyszkowy. W 1936 r. Kozakiewicza przeniesiono na kwatermistrza Inspektoratu Granicznego Jasło. W 1937 r. zdał obowiązki kwatermistrza, przeniesiony został do IG „Brodnica”. Wiadomo ,że 01.04. 1939 r. otrzymał awans na komisarza a 21.04.1939 r. został zwolniony z stanowiska komendanta Komisariatu SG Krotoszyn i przeniesiony do tzw dyspozycji a 18.07.1939 r. przeszedł w stan nieczynny.

Zdj.2 Defilada pododdziału SG w Borzyszkowach. Zdj.wł.Iga Mach

Dowody tożsamości

O jego dalszym losie mówi publikacja pod redakcją Marka Tarczyńskiego „ Listy Katyńskiej ciąg dalszy. Straceni na Ukrainie . Lista obywateli polskich zamordowanych na Ukrainie na podstawie decyzji biura Politycznego WKP(b) i naczelnych władz państwowych ZSRR z 5 marca 1940 roku” Opracowanie to zostało opublikowane w Zeszytach Katyńskich w 1994 r. przez Niezależny Komitet Historyczny Badania Zbrodni Katyńskiej. Polską Fundację Katyńską. Centralną Bibliotekę Wojskową W zamieszczonej publikacji „Wykaz akt osobowych aresztowanych , wysłanych do NKWD ZSRR” możemy na str.46 odczytać : „Nr 1383 Kozakiewicz Stanisław Julian s. Karola Rudolfa ur.1891 : 55/4-78” ( nr listy dyspozycyjnej ). Nie ulega wątpliwości ,że chodzi o byłego kierownika Komisariatu Straży Granicznej Borzyszkowy, którego z dwóch imion wymienia także zamieszczona na facebooku lista KATYN MEMORIAL WALL – K.

Wokół zadawnionych grzechów

Okres służby Kozakiewicza na Gochach przypadł na trudny czas wzrostu niezadowoleń społecznych wynikających z braku możliwości zatrudnienia i pogorszenia się warunków życia. Straż Graniczna prowadząc walkę z przemytnikami i nielegalnie przekraczającymi granicę robotnikami sezonowymi pośrednio do tego przyczyniała się ,dlatego formacja ta nie cieszyła się wśród miejscowych szacunkiem. Niestety w kształtowaniu złej opinii o Straży Granicznej miał swój udział sam Kozakiewicz , który lekceważył zamieszkałych te ziemie Kaszubów i Niemców, niejednokrotnie dawał dowody swojej dla nich pogardy. Wdawał się nawet w bardziej drastyczne konflikty. Jego naganna postawa często naruszająca zasady etyki funkcjonariusza państwowego spotykała się z reakcją dyscyplinującą ze strony przełożonych. Niestety następca kom. SG Weigel Ludwik Leopold nie był zbyt lepszy lecz, co trzeba przyznać bardziej samokrytyczny. Z list katyńskich wynika ,że obaj zginęli od zdradzieckich kul NKWD, dlatego ich śmierć męczeńską za Ojczyznę należy ująć w szerszym wymiarze . Na pewno byli oni patriotami, niestety jako pochodzący z Kresów nie mieli wiedzy społecznej, historycznej i przygotowania do pełnienia służby na Kaszubach stąd czasami popełniali rażące gafy. Dziś w dobie wzrostu zainteresowań Strażą Graniczną II RP za sprawą Fundacji Naji Goche i koła Stowarzyszenia Saperów Polskich w Drawnie strażnicy graniczni z Gochów , którzy oddali swoje życie za Polskę lub dla niej cierpieli   stają się elementem pamięci martyrologicznej regionu , składową częścią jego cierpienia. Stoją w jednym szeregu z męczonymi , pomordowanymi i poległymi miejscowymi księżmi, policjantami, żołnierzami służby stałej i rezerwy, partyzantami TOW Gryf Pomorski i batalionów „Odry”, nauczycielami, działaczami społecznymi i innymi. Pomału dawne rażące ekscesy idą w zapomnienie niektóre stają się anegdotami z tamtych czasów..

                                                                                                                     Andrzej Szutowicz

Źródła :

katyn.ipn.gov.pl/download/42/.../ZESZYT04-StraceninaUkrainie.pdfhttps://www.facebook.com/media/set/?set=a.113752228644191.13982.113672055318875&type=1                                                                                                                                                        

http://www.katedrapolowa.pl/ofiary.php?strona=143&imie1=&imie2=&nazwisko=&miejsce=                                                                                                                                                      

Wykaz Stanu Służby. Weigel Ludwik Leopold. Archiwum Straży Granicznej Szczecin                                                                                                                              

Wykaz Stanu Służby Kozakiewicz Stanisław Julian. Teczka syg. 416/483. Archiwum Straży Granicznej Szczecin